Tôi trở về thăm làng Trần Xá nhân dịp giòng họ Nguyễn Mậu tổ chức lễ hội Chầu Lề. Lễ hội được giòng họ tổ chức năm năm một lần. Đây cũng là nét đẹp văn hóa của làng đã duy trì hàng trăm nay. ( Tôi sẽ viết một bài về lễ hội này hầu quý vị…)
Quảng Bình mùa này ảnh hưởng gió Lào tạt qua sườn dãy Trường Sơn mang luồng gió nóng kinh khủng thổi về, khí hậu hanh nóng có khi lên đến hơn 40 độ C, đúng là…Chan chan cồn cát nắng trưa Quảng Bình như thơ Tố Hữu đã viết… Tuy nhiên tôi vẫn vui khi có dịp trở về quê hương. Hình như núm ruột của tôi được chôn ở đây nên lúc nào tôi cũng đau đáu muốn trở về thăm làng Trần Xá. Lần về này, cũng những phong cảnh làng Trần Xá đẹp như tranh thủy mạc đó, nhưng mỗi thời điểm lại có một sắc thái riêng đẹp không thể cưỡng được lòng đam mê của những nhiếp ảnh gia về tham quan làng.
May thay, tôi lại có dịp chụp ảnh cùng các chị em cựu Thanh Niên Xung Phong của làng Trần Xá xinh đẹp mà oai hùng, kiên cường dũng cảm trong lửa đạn, hăng say bền bỉ bảo vệ tuyến đường thông suốt, sẳn sàng nhận nhiệm vụ, luôn luôn xuất hiện trên mọi tuyến lửa trong các thời kỳ chống đế quốc Pháp và Mỹ góp phần bảo vệ miền bắc xã hội chủ nghĩa và chiến thắng giải phóng miền nam thống nhất đất nước trong chiến dịch mùa xuân năm 1975. Thấy các chị xúng xính trong bộ trang phục màu Xanh với chiếc nón tai bèo lòng tôi bồi hồi xúc động, một cảm giác lao xao khó diễn tả trong lòng. Tuy bây giờ các chị em đã luống tuổi nhưng trong bộ đồng phục Thanh niên Xung Phong vẫn oai hùng cường tráng như thuở thanh xuân của các chị em.
Tôi hình dung thuở thanh niên của các chị em tham gia lực lượng Thanh niên Xung phong thời kháng chiến chống Mỹ cứu nước, những hình ảnh xông pha trên chiến trận dưới đạn bom của giặc để tải đạn dược tiếp viện cho bộ đội đánh giặc, cũng như băng bó sơ cứu bà con bị thương và tải thương binh do bom đạn. Thật sự cảm phục sự can đảm hy sinh của lực lượng Thanh niên Xung phong thuở ấy…
Ngày nay tuy đất nước sống ấm no hạnh phúc trong thời bình, nhưng không vì thế mà lực lượng Thanh niên Xung phong thôi hoạt động. Các anh chị lớp trẻ thời ấy nay đã luống tuổi đã trở về tham gia làm kinh tế gia đình nhưng lúc nào cũng tự hào mình là chiến sĩ Thanh niên Xung phong. Ngày nay thế hệ trẻ lại nối tiếp tham gia Lực lượng Thanh niên Xung Phong truyền thống.
Khi đất nước hòa bình thống nhất, lực lượng Thanh niên Xung phong tiếp tục phát huy những phẩm chất tốt đẹp đáng quý và dưới sự chỉ đạo của Ban bí thư Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng Sản Hồ Chí Minh, Ban chỉ huy lực lượng Thanh niên Xung phong đã triển khai nhiều dự án có ý nghĩa thiết thực trong đời sống như tham gia xây dựng đường mòn Hồ chí Minh, và nhiều công trình có ý nghĩa thiết thực khác..v.v..
Tôi cùng các chị em đã đưa ra ý tưởng tái hiện lại cảnh sinh hoạt của chị em trong thời kỳ lửa đạn năm xưa nên cùng nhau chụp ảnh dọc theo sông Nhật Lệ ven làng Trần Xá để có những tấm ảnh xinh đẹp mà sinh động. Chúng tôi cũng đã quay video cảnh chị em múa tổng dợt để tham gia thi đua văn nghệ và giao lưu cùng các anh chị cựu lực lượng Thanh niên Xung phong các xã trong huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình nhân ngày truyền thống Lực lượng Thanh niên Xung phong 15/7/1950. ( Video này sẽ được phát hành sau qua trang web langtranxa.vn và Kênh Youtube web làng Trần Xá. )
Lần về quê hương lần này đã cho tôi thời gian quay lại thời xa xưa ông bà ta đến lập nghiệp tại làng Trần Xá qua lễ hội Chầu lề và may mắn thay gặp gỡ được các chị em cựu Thanh niên Xung phong năm xưa của làng…Ôi! Những sự kiện tiếp nối những điều hay nép đẹp văn hóa của làng lại níu chân tôi không muốn rời xa làng nữa đó..Tôi lại hẹn thầm trong lòng sẽ trở về thăm làng mãi mãi khi còn sức khỏe cho phép… Ôi ! Trần Xá quê tôi...
Trần Xá, Ngày 14/7/2020.
Nguyễn Mậu Trường