Dòng nước mát trong về từ Rào Đá
Cho đất khô cằn chuyển mình cây lại đơm hoa
Nghe ấm trong lòng thỏa nguyện mơ ước ông cha.
Chiếc xe bon bon trên đường nhựa phẳng lỳ đưa tôi về với quê hương. Chợt câu ca bài hát “Trần Xá Bình Minh” ào đến trong tôi khi đi ngang cầu Quán Hàu bắc qua dòng Nhật Lệ thơ mộng:
Về đây quê mình nơi ngã ba sông
Trời nước mênh mông Thần Đinh soi bóng …
Và đây rồi, con đường rẽ về Hàm Ninh quê tôi với cổng làng Hàm Hòa hoành tráng dang tay chào đón. Xe tiếp tục lướt đi trên con đường liên xã bê tông trải thảm và dừng lại ở trung tâm vòng tròn để cho chúng tôi thỏa sức ngắm nhìn cánh đồng lúa đã chín vàng trải thảm từ Hàm Hòa, Trường Niên, Quyết Tiến, Trần Xá đến các thôn vòng cung xã Duy Ninh của một vụ mùa bội thu. Chợt trong tôi trào dâng lên một xúc cảm mãnh liệt khi nhớ đến những ca từ của ca sỹ, nhạc sỹ Phạm Anh Tuấn đã nói hộ lòng mình trong bài hát và thật tự nhiên tôi cất lên lời ca:
Cuộc đời như mơ nhiều niềm vui quá
Dòng nước mát trong về từ Rào Đá
Cho đất khô cằn chuyển mình cây lại đơm hoa
Nghe ấm trong lòng thỏa nguyện mơ ước ông cha.
Xe tiếp tục lăn bánh về làng Trần Xá, lòng tôi ngổn ngang bao kỷ niệm khi đi qua những địa danh mình đã từng gắn bó. Đây, con mương ven đường của những trưa hè kéo lưới bắt cá; Đây, những hố bom do máy bay Mỹ ném xuống đã trở thành nơi tụ hội bao các loài cá để chúng tôi lặn ngụp; Đây những thửa ruộng quen thuộc mà mùa đông tôi thường giăng lưới để bắt chim trời. Và có lẽ nhớ hơn cả là những mùa hè nắng nóng và gió Lào với cánh đồng khô hạn nứt nẻ, mùa vụ thất bát.
Đã gần tám năm rồi kể từ ngày công trình thủy nông Rào Đá đưa vào sử dụng, mùa tiếp mùa, vụ tiếp vụ bội thu đã làm thay da đổi thịt cuộc cuộc sống một vùng quê, đời sống của người dân ngày càng được nâng cao cả về vật chất và tinh thần.
Buổi chiều, trong bữa cơm thổi từ gạo vụ mùa mới thu hoạch, vợ chồng chú em tâm sự: “Từ khi có nước thủy nông Rào Đá, nhờ chủ động tưới tiêu nên một năm làng mình làm 3 vụ và được mùa liên tiếp luôn. Năm nay cũng vậy, lại được mùa, chuẩn bị thu hoạch và nhà em là sớm nhất làng vì làm nhiều, những 3 mẫu đó anh”. Nhìn nét mặt hoan hỷ của hai vợ chồng chú em lòng tôi cũng cảm thấy thật hạnh phúc.
Qua tìm hiểu được biết các giống lúa hiện đang được bà con sử dụng rộng rãi là P6, VN20, Bắc thơm, Lúa đen và một số giống lúa khác với năng suất ước tính đạt 3 tạ/01 sào, trong đó lúa đen là loại gạo thơm ngon và đắt giá nhất.
Cùng với sự tiến bộ của khoa học công nghệ, việc nhà nông bây giờ cũng được máy móc đảm nhận chủ yếu như khâu làm đất bằng máy 180.000 đồng đến 200.000 đồng/01 sào; thu hoạch bằng máy gặt đập liên hợp: 120.000 đồng đến 130.000 đồng/01 sào. Do vậy mà mùa màng bây giờ không còn không khí nhộn nhịp gặt gái, đi về như ngày xưa.
Ngày hôm sau tranh thủ dậy sớm tôi chạy ra ngắm đồng. Giữa mênh mông màu vàng của lúa chín có một vùng trồng dưa xanh mướt. Đang mãi chụp ảnh bỗng có ai gọi tên, tôi vội quay lại thì ra là chú Nhiên – Phó Bí thư thường trực Đảng ủy xã kiêm lão nông dày dạn kinh nghiệm. Dẫn tôi đi xem những ruộng dưa, chú Nhiên tâm sự: “Những năm trước 2010, vùng đất quê mình mùa hè bị hạn nặng không có nước nên ruộng đất bị bỏ hoang hóa. Trong những ngày xa quê làm ăn, anh Nguyễn Đức Sinh nhận thấy một vùng quê trong Nam có điều kiện tương tự như mình mà họ thâm canh được giống dưa hấu. Anh sưu tầm giống và đem về quê trồng thử. Không ngờ vụ thu hoạch khá và dưa có vị ngọt lịm lại thơm. Từ đó, với sự trao đổi kinh nghiệm từ anh Sinh và được sự hỗ trợ của Khuyến nông, bà con trong làng đã phát triển mạnh giống dưa Hắc mỹ nhân, Mặt trời đỏ đưa lại thu nhập cao làm thay đổi thói quen canh tác của một vùng quê. Bây giờ tuy đã có nước từ công trình thủy nông Rào Đá cung cấp nhưng một số bà con vẫn dành một phần diện tích để trồng dưa như em và các hộ ở đây. Tuy có vất vả hơn trồng lúa vì phải mất công trông coi nhưng lại hiệu quả hơn cả trồng lúa đó anh.”
Nhìn những ruộng dưa xanh tốt quả to như lợn con, tôi lại tưởng tượng chỉ mươi ngày nữa thôi, những ruộng dưa này sẽ cung cấp cho thị trường sản phẩm “Dưa Hàm Ninh” ngọt thơm với hương vị đặc trưng nổi tiếng.
Chia tay chú Nhiên, một cán bộ lăn lộn với phong trào của xã, ngắm nhìn đồng lúa ngút ngàn màu vàng của lúa điểm màu xanh của dưa, tôi càng tin hơn vào sự phát triển đi lên của quê hương. Và trong tôi lại vang lên câu hát:
Trần xá quê mình rạng ngời dưới ánh bình minh
Trần Xá quê mình hát khúc ca dưới bình minh.
Ngày 12 tháng 5 năm 2018
Nguyễn Thanh Tùng