TỰ BẠCH VỀ BA TÔI
Ba tôi là người rất hiền lành, ít nói. Không chỉ ở trong gia đình mà khi ra ngoài cũng vậy, ông thường lấy hành động để thay cho lời nói. Khi cần phải nói một điều gì, ông chỉ nói rất nhỏ nhẹ và vừa đủ.
Trong suốt 20 năm (1960-1980) được sống gần ông, tôi chưa từng thấy Ba tôi nói tiếng to với bất kỳ ai. Ngay cả 5 chị em chúng tôi cũng vậy, ông chẳng đao to búa lớn hay bắt chúng tôi nghe theo ý ông. Những gì ông làm đều rất âm thầm, lặng lẽ, để mặc cho chúng tôi tự cảm nhận và tự rút ra những điều cần thiết cho bản thân mình...
Cả cuộc đời hoạt động cách mạng của mình từ 1945 cho đến khi nghỉ hưu, ông luôn sống hết mình vì công việc chung nhưng lại không bao giờ muốn nói về mình. Vì thế khi Ban Biên tập trang Web của làng có đề nghị tôi giới thiệu đôi điều về ông, một trong những người thuộc lớp cách mạng tiền bối của làng để làm đề dẫn cho bài thơ “Nhớ về Ba” của em gái, tôi chỉ còn cách là trích ngang cuốn lí lịch cán bộ và cuốn sổ
y bạ - là 2 thứ "di sản" Ba tôi còn để lại cho cả 5 chị em chúng tôi cùng với một" mái lều tranh" đã có từ thời ông nội tôi còn sống để những ai quan tâm cùng tham khảo...
- Họ và tên: Nguyễn Tích
- Bí danh: Thanh Vì
- Sinh ngày: 12/10/1919.
Tham gia cách mạng từ ngày 15/8/1945 tại thôn Trần Xá, xã Hàm Ninh, Quảng Ninh, Quảng Bình. Người giới thiệu là ông Nguyễn Lực (lúc đó là Xã Đoàn Thanh niên xã Hàm Ninh). Vào ĐCSVN chính thức ngày 19/8/1949 tại Chi bộ thôn Trần Xá, xã Hàm Ninh. Người giới thiệu là đồng chí Nguyễn Chính - phó bí thư Đảng ủy xã Hàm Ninh và đồng chí Hoàng Đàm sau này là bí thư huyện ủy Huyện ủy Quảng Ninh.
Quá trình hoạt động cách mạng:
- 8/1945 đến 10/1946: Giáo viên bình dân học vụ tại thôn.
- 11/1946 đến 7/1947: Thôn đội phó thôn Trần Xá
- 8/1947 đến 10/1949: Thôn đội trưởng thôn Trần Xá.
- 11/1949 đến 2/1950: Chi ủy viên, chính trị viên xã đội xã Hàm Ninh.
- 3/1950 đến 8/1950: Xã ủy viên xã Ninh Châu, Trưởng Ban công tác chính trị.
- 9/1950 đến 12/1950: Phó bí thư xã ủy xã Ninh Châu.
- 1/1951 đến 12/1952: Bí thư Đảng ủy xã Hàm Ninh.
- 1/1953 đến 4/1953: Cán bộ mậu dịch miền Nam Quảng Bình.
- 5/1953 đến 8/1954: Học trường Trần Phú do Khu ủy Khu 4 mở.
- 9/1954 đến 11/1954: Cán bộ Phòng chính trị Bộ Tư lệnh Liên khu 4, cấp bậc trung úy.
- 12/1954 đến 9/1956: Cán bộ tổ chức Ủy ban hành chính liên khu 4.
- 10/1956 đến 4/1959: Thư ký Đoàn Nội chính UBHC khu vực Vĩnh Linh
- 5/1959 đến 5/1965: Cán bộ Ban thanh tra tỉnh Quảng Bình.
- 6/1965 đến 2/1969: Cán bộ tổ chức y tế tỉnh Quảng Bình.
- 3/1969 đến 8/1973: Thường vụ Công đoàn ngành y tế Quảng Bình
- 9/1973 đến 6/1976: Phó Thư ký công đoàn ngành y tế Quảng Bình
- 7/1976 đến khi nghỉ hưu: Phó thư ký công đoàn ngành y tế tỉnh Bình Trị Thiên.
Sở dĩ tôi trích lục tương đối đầy đủ về phần lí lịch tự thuật của Ba tôi, trước hết để đảm bảo chính xác và khách quan. Thứ nữa là vì trong đó liên quan đến rất nhiều người hoạt động cách mạng cùng thời với Ba tôi ở làng Trần Xá mà thế hệ những người như tôi rất ít người biết đến. Âu cũng là một cách để tri ân đối với họ đồng thời hi vọng có thể làm sáng tỏ hơn một vài khía cạnh lịch sử của làng ở vào một thời kỳ xa vắng.
Riêng đối với 5 chị em chúng tôi cuộc đời của Ba tôi vẫn còn đó là một tiềm ẩn chưa thể hiểu hết... Ngay cả việc ông bị thương 2 lần - một lần vào năm 1950 do mảnh ca nông của Pháp bắn vào gò má trái, lần thứ 2 vào năm 1972, máy bay B52 của Mỹ thả bom xuống hầm, bị toác da đầu thì cho đến bây giờ khi xem lại y bạ của ông tôi mới biết. Đơn giản vì ông không bao giờ muốn kể cho chị em chúng tôi nghe và cũng không nghĩ đến việc làm thẻ thương binh.
Như thế đó! Tính cách của Ba tôi là như vậy. Và có lẽ cả thế hệ của ông cũng đều như thế !..
Con trai
Nguyễn Bá Hùng